Zihniniz Efendi mi Yoksa Köle mi? Zihninize Hakim Olmanın 4 Yolu

Zihninize hakim misiniz? Yoksa onun kölesi misiniz? Dışarı çıkıp dünyayı fethetmeden ve kendimizi başarılı olarak adlandırma hakkını kazanmadan önce, bir adım geri atıp kendimizi fethetmeliyiz. Ancak acı gerçek şu ki çoğu zaman zihnimizi kontrol etmek yerine onun kölesi oluyoruz. Düşüncelerimizden sorumlu olduğumuza inanmayı sevsek de kendimize yalan söyleriz. Kaygı, aşırı düşünme, kontrol edilemeyen öfke ve duygusal kontrol eksikliği, zihnimizi kontrol etmediğimizin işaretleridir.

Duygularınız ve davranışlarınız müdahaleci düşünceler tarafından kontrol edildiğinde artık efendi değilsiniz. Kendi aklınızın kölesisiniz.

Zihin önemlidir: Efendi mi, köle mi?

Zihninizin hayatınızın sorumluluğunu almasına izin mi veriyorsunuz yoksa istediğiniz hayatı inşa etmek için zihninizi mi kullanıyorsunuz? Zihninizin sizin efendiniz mi yoksa tam tersi mi olduğunu anlamanın birkaç yolu:

1. Farklı düşünememek

Durum gerektirdiğinde düşünme şeklinizi değiştirebilir misiniz? Yoksa önyargılara mı takılıp kalıyorsunuz? Düşünce kalıplarınızı değiştirme yeteneğiniz yoksa, zihninize hakim olmanız pek mümkün değildir. Ancak gerektiğinde zihniyetinizi değiştirebilirseniz, zihninizin kölesi olmazsınız. Düşüncelerinizin farkına vararak, olumsuz düşüncelerinizi daha gerçekçi düşüncelere dönüştürebilirsiniz.

Bilişsel yeniden çerçeveleme olarak bilinen bu psikolojik paradigma değişimi, artık size hizmet etmeyen eski düşünce kalıplarını değiştirmenize ve daha olumlu bir zihniyet geliştirmenize yardımcı olabilir. Kusurlu düşünce süreçlerini tanımladığınızda ve fikirleri, duyguları, deneyimleri, durumları ve olayları gözlemleme ve analiz etme şeklinizi değiştirdiğinizde, zihninize meydan okur ve onu kontrol etmeye başlarsınız. Düşüncelerinizi sorgulamak, zihninize hakim olmak için gereken ilk adımdır.

2. Otomatik pilot modunda hareket etmek

Bilinçli bir çaba harcamadan hareketleri yapmak mı istiyorsunuz? Alıştığınız için hiç düşünmeden işleri halletmek mi istiyorsunuz? Cevabınız evet ise bu, zihninizin efendiniz olduğunun işaretlerinden biridir. Hayatı otopilot modunda yaşamak, rahat bir düşünme moduna geçmek istediğiniz anlamına gelir. Bilinçdışınızın ya da bilinçaltınızın eylemlerinizi devralmasına izin verirsiniz. Bu, özellikle tükenmiş hissettiğinizde, stres, kaygı veya depresyonla başa çıkma yönteminiz olabilir.

Düşünceleriniz, duygularınız ve arzularınız üzerinde kontrol sahibi değilseniz ve çoğu zaman dürtüsel hareket ediyorsanız, zihninize hakim olmanız zor olabilir. Çalışmalar, yüksek düzeyde dürtüsellik ve kaçış motivasyonuna sahip olmanın zayıf duygu düzenlemesine yol açabileceğini bulmuştur. İçgüdülerimizin ve doğal dürtülerimizin farkına varmadığımızda, zihinsel alışkanlıklarımızın kölesi oluruz.

3. Düşünce kalıplarınıza dikkat etmemek

Belirli bir senaryoda nasıl tepki verebileceğinizi biliyor musunuz? Zihninizin nasıl çalıştığının ve düşüncelerinizin duygularınızı nasıl etkilediğinin farkında mısınız? Eğer kendi düşünce kalıplarınız hakkında farkındalığınız yoksa, o zaman zihninize hakim olmanız zor olacaktır. Düşüncelerimiz davranışlarımızı, eylemlerimizi ve tepkilerimizi doğrudan etkiler. Olumsuz düşünceler karamsar bir tutuma yol açabilir ve kendinize olan saygınızı ve güveninizi azaltabilir. Ancak düşüncelerinizin farkında olmak, kendinizi değerlendirmenizi ve zihninizi daha iyi anlamanızı sağlar.

Zarar veren bilişsel önyargılardan kurtulursunuz ve bu, farklı bakış açıları geliştirmenize yardımcı olur. Duygularınızı daha iyi yönetmenize olanak sağlamasının yanı sıra ilişkilerinizi güçlendirmenize de yardımcı olur. Bütün bunlar zihninize hakim olduğunuzda gerçekleşir.

Zihninize hakim olup olmadığınızı anlamanın diğer yolları:

4. Tüm düşüncelerinize körü körüne inanmak

Kararlarınıza, davranışlarınıza ve eylemlerinize gerçeklerden çok düşünceleriniz hakim oluyorsa, bu, kafanızdaki küçük sesin sizi kölesi yaptığı anlamına gelir.

5. Sezgilerinize daha az dikkat etmek

İçgüdülerinizin size söylediklerinden ziyade, düşündüklerinize dayanarak seçimler yaptığınızda ve kararlar verdiğinizde, zihninizin efendiniz olduğunu bilirsiniz. Ancak mantıksal akıl yürütmeyle birlikte sezgilerinizi de göz önünde bulundurduğunuzda zihninize hakim olursunuz.

6. Her şeyde daha derin bir anlam aramak

Olayların arkasında daha manevi veya psikolojik bir anlam aradığınızda, anlam susuzluğunuzu asla gidermeyecek açıklamaların peşinde koşarsınız. Ancak her şeyi olduğu gibi kabul ettiğinizde ve sırf zihninizin daha fazlasını bilmeye ihtiyacı var diye bilgi aramak yerine enerjinizi sizin için daha önemli olan şeylere odaklayabilirsiniz. Zihninize bu şekilde hakim olursunuz.

Beynimiz fiziksel ve bilişsel işlevlerimizi kontrol eder. Peki zihnimi neyle kontrol etmem gerekiyor? Ne zaman bir kişisel gelişim gurusu ya da motivasyon konuşmacısı “zihninize hakim olun” dese, kendimi kaybolmuş ve kafam karışmış hissederdim. Belki de çoğumuzun uğraştığı en büyük sorunlardan biri budur.

Zihnimizin kölesi olduğumuzdan emin değiliz ve eğer zihnimizin bizi kontrol etmek için yarattığı yanılsama perdesini bir şekilde kaldırmayı başarırsak, zihnimize nasıl hakim olacağımızı bilmiyoruz. Zihnimizin bize söylediğine inanır, onun talimatlarını verir ve her emrini yerine getiririz. Gerçeklerin, zihnimizin amaçlarına hizmet eden ‘gerçeklere’ dönüştürüldüğü, zihnimizin yarattığı bir gerçekliğin mahkumlarıyız. Ama bu gerçek ya da gerçek değil, sadece zihnimizin bize anlattığı hikayeler.

Bazı insanların bazı konularda hatalı olduklarına ikna edilmesinin bu kadar zor olmasının nedeni budur. Çelişkili delil ve gerçeklerle karşı çıkılsalar bile bilişsel önyargıların kölesi haline gelirler ve yanlış inançlarına daha da güçlü bir şekilde tutunurlar.

Zihninize Nasıl Hakim Olabilirsiniz?

Peki zihninize neyle hakim oluyorsunuz? Bilinç ve irade. Bilinciniz zihninizden daha güçlüdür. Zekanız, farkındalığınız ve kararlılığınız zihninizin etkilerini dengeleyebilir ve sonunda zihninize hakim olmanızı sağlayabilir. Ancak zihnimizin üzerimizdeki etkisinin farkında olmadığımızda veya irademiz zayıf olduğunda zihnimizin kölesi oluruz. Bireysel benlik veya bilinç arka planda kalır ve zihin bizi çoğu zaman uygunsuz ve faydasız olan düşüncelere, eylemlere ve davranışlara yönlendirir.

Bilincinizin dışında başka faktörler de zihninize hakim olmanıza yardımcı olabilir. Yaş, zaman, yaşam deneyimleri, arkadaşlar ve aile, sosyal çevre, kariyer başarıları, başarısızlıklar, medya vb. faktörler, zihnimizi ve düşüncelerimizi etkileyebilir. Tükettiğimiz besinler de önemli bir faktördür. Bunların dışında, düşüncelerinizden bir adım geriye çekilip odağınızı şimdiki ana odaklamak da düşünmenize ve düşünceleriniz üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmanıza yardımcı olabilir. Düşüncelerinizden geri adım atmak, gücünüzü geri kazanmanızı sağlar. Zihninizin kölesi olma tuzağından kurtulmanızı ve onu kontrol etme yeteneğini kazanmanızı sağlar.

Düşünceleriniz hakkında bilinçli olmak, rahatsız edici düşüncelere takılıp kalmaktan kaçınmanıza ve bilinçdışı zihninizden kaynaklanan sağlıksız zihinsel algılardan bilinçli olarak ayrılmanıza yardımcı olacaktır.

Zihninizi Nasıl Kontrol Edersiniz?

Zihninize hakim olmanıza ve istenmeyen, müdahaleci düşünceleri kontrol etmenize yardımcı olabilecek çeşitli yol ve stratejiler vardır. İşte zihninize hakim olmanızı ve verimsiz düşünceleri ayıklamanızı sağlayacak en yararlı yollardan bazıları:

1. Davetsiz Düşüncelerin Tetikleyicilerini Tanımlayın

Bazı tetikleyiciler zihnimizi ikna eder ve onları üretken düşünmeye odaklanmaktan alıkoyar. Geçmiş deneyimler, travmatik olaylar, ilişkiler, yerler, durumlar, insanlar ve hatta belirli bir tarih bile olumsuz düşünceleri ve zor duyguları tetikleyebilir. Bu durum strese, üzüntüye, kaygıya, korkuya, öfkeye ve hatta intikam duygusuna yol açabilir. Başa çıkmanın zor olduğu belirli tetikleyiciler bulursanız, bunları tanımlamayı öğrenmeniz çok önemlidir. Tetikleyicilerinizi öğrendikten sonra, bu konuda ne yapmak istediğinize ve onlarla nasıl başa çıkmak istediğinize karar verin. Bu tetikleyicilerle baş edemiyorsanız, onlardan kaçınmaya çalışın. Bu, düşüncelerinizi daha iyi yönetmenize yardımcı olur ve zihninizin esiri olmanızı engeller.

2. Şimdiki Anın Farkında Olun

İnsan zihni her zaman yarışan düşüncelerle doludur ve bunların çoğu müdahalecidir. Aklınıza gelen her düşünceyle ilgilenmek yerine bir süre ara verin ve şimdiki ana odaklanın. Bir an duraklamak, düşüncelerinizi toparlamanıza, duygularınızı kabul etmenize ve kendinizi daha iyi anlamanıza olanak sağlayacaktır. Kişisel farkındalık, düşüncelerinizi ve duygularınızı gözlemlemenin ve bunların farkında olmanın anahtarıdır. Farkındalık uygulayarak, olumsuz düşünceleri kabul etmenin zihniniz üzerinde kontrol sahibi olmanız için çok önemli olduğunu öğreneceksiniz. Ancak tüm düşüncelerinizi ve duygularınızı kucaklayarak şimdiki anın gerçekten farkında olabilirsiniz. Dolayısıyla, kendinizi düşüncelerinizin kölesi haline geldiğinizi fark ederseniz, ne yapıyor olursanız olun, dikkatinizi şimdiki ana verin. En iyi yollardan biri nefesinize odaklanmaktır.

3. Derin Nefes Alarak “Maymun Zihni” Sakinleştirin

Zihnimiz sürekli düşünceden düşünceye atlayarak huzurumuzu kaçırabilir. 2018’de yapılan bir çalışma, “maymun zihni” olarak adlandırılan bu durumun, zihnin huzursuz olma eğiliminin bir metaforu olduğunu açıklıyor. Araştırmacılar, zihindeki huzur ve dinginliğin, konsantrasyon, kavramsal olmayan gözlem ve muhakeme yeteneğinin birleşimiyle geliştirilebileceğine inanıyorlar. Derin nefes almak, bu maymun zihnini sakinleştirmemize, olumsuz düşüncelerden kurtulmamıza ve rahatlamamıza yardımcı olabilir. Bilinçli olarak nefesinize odaklanarak zihninize odaklanacak bir görev vermiş olursunuz. Karın nefesi veya diyafram nefesi olarak da bilinen derin nefes alma, stresi ve kaygıyı azaltmanıza, gergin kasları gevşetmenize, odaklanmanızı geliştirmenize ve daha iyi uyumanıza yardımcı olabilir. Derin nefes almak, düşüncelerin netliğini kazanmak ve kontrolsüz düşüncelerden uzaklaşmak için harika bir stratejidir.

Zihin berbat bir efendi, ancak iyi bir köledir. Hayattaki koşulların hayatınızı dikte etmesine ve ona hükmetmesine izin vermek yerine bilinçli yaşamaya başlayın. Zihninize hakim olmayı öğrendiğinizde nasıl hissettiğiniz ve ne yaptığınız üzerinde kontrol sahibi olursunuz. Stres yaratan etkenlere daha iyi tepki verirsiniz ve sahip olduklarınız için minnettar hissedersiniz. Zihninizi kontrol etmek gerçekten zor olsa da, sonuçta buna fazlasıyla değecektir. Daha dayanıklı, daha mutlu, daha sabırlı ve daha sakin olacaksınız. Kendi zihninizin efendisi olmak ve bilincinizi geliştirmek tüm yaşamınızı değiştirecektir.